Man at sea

a film by C. Giannaris


Το "άνθρωπος στη θάλασσα" δεν έχει βγει ακόμα στις κινηματογραφικές αίθουσες. Την είδα σε μια ειδική προβολή. Τη στιγμή που στη χώρα μας τριακόσιοι άνθρωποι απεργοί πείνας διεκδικούν μια θέση στον ήλιο , που το μεταναστευτικό αποτελεί παγκόσμιο μείζων πρόβλημα και μια Ευρώπη υψώνει τείχη, πρόκειται για ένα έργο επίκαιρο λόγω  θέματος: Ο καπετάνιος ενός δεξαμενόπλοιου που πλέει σε διεθνή ύδατα διασώζει 30 εφήβους, ναυαγούς από εμπόλεμη χώρα. Δεν μπορεί να τους αποβιβάσει πουθενά γιατί δεν τους δέχεται κανείς. Η στοργική σχέση που είχε αναπτύξει με τα παιδιά αρχίζει να μεταλλάσσεται...

Ο καπετάνιος είναι ο ήρωας της ταινίας. Θα μπορούσε να είναι ένας οποιοσδήποτε άνθρωπος  που κάποια στιγμή βλέπει τα πράγματα να ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Ή ο ίδιος υποσυνείδητα θέλει τα πράγματα εκτός ελέγχου; Είναι ένα ερώτημα όπως σειρά ερωτημάτων που θέτει το ίδιο το φιλμ. Τί σημαίνει να είσαι πρόσφυγας από μια ασιατική εμπόλεμη χώρα με το όνειρο της Δύσης. Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και να δείχνεις ανθρώπινη αλληλεγγύη σε μια εποχή που δε χωρά συναισθηματισμούς.
Η ταινία δε δίνει απαντήσεις.

Δημιουργώντας μία  κλειστοφοβική ατμόσφαιρα μέσα σε ένα δεξαμενόπλοιο καθώς όλο το στόρυ διεξάγεται μέσα στο πλοίο, με το θόρυβο των μηχανών να συνοδεύει, ο  Γιάνναρης εισάγει την έννοια του κλειστού σύμπαντος. Το κλειστό σύμπαν είναι μία αλληγορία: η ασφυξία που νιώθει κάποιος εγκλωβισμένος, η ασφυξία που νιώθουμε όλοι μας καθώς εγκιβωτίζουμε και εγκιβωτιζόμαστε εκκούσια ή ακούσια στις σύγχρονες πόλεις, καθώς χτίζουμε τείχη γύρω μας σύμφωνα με την Καβαφική ρήση. Προς τα που στέλνουμε το συναίσθημα της ασφυξίας, υπάρχει εκτόνωση; Οι ήρωες της ταινίας είναι σε αναμονή, όπως στο περιμένοντας τον Γκοντό περιμένουν κάτι που δεν έρχεται ποτέ.
Είναι άνθρωποι χωρίς χαρτιά, χωρίς ταυτότητα, απάτριδες, άπολεις, χωρίς μέλλον και χωρίς παρελθόν. Είναι εγκλωβισμένοι στο παρόν.

Υπάρχουν χίλιοι λόγοι για να λατρέψεις αυτήν την ταινία-ένας από αυτούς είναι η σχεδόν απουσία της μουσικής..Ο ήχος των μηχανών είναι κάτι το απίστευτο-πλήρως εναρμονισμένος με την υφή και την πλοκή του έργου. Είναι ήχος αβάντ-γκαρντ. Όπως και τα πλάνα. Ο σκηνοθέτης έχει στο κεφάλι του ένα πλήθος αναφορών, αξιοποιώντας την εγχώρια και ξένη κινηματογραφιστική παράδοση: εμένα πλάνα μου θύμισαν Αγγελόπουλο,  Λαρς φον Τρίερ κ.α. Κι όλο αυτό το υλικό κατορθώνει να το τιθασεύσει και του δίνει φόρμα.

Άψογα πλάνα, πλήρως εικαστικά, ιδιαιτέρως υποβλητικά (το Sea Voyager οι εναέριες λήψεις), δευτερογενώς ερωτικά όπως  τα σώματα των νεαρών αγοριών. Το σώμα του Άλεξ του καπετάνιου καθώς πλένεται θυμίζει τον πολύπαθο Οδυσσέα τη στιγμή που συνάντησε τη Ναυσικά. Στην ίδια ηλικία ήταν κι ο Ομηρικός ήρωας.

Οι ερμηνείες των ηθοποιών, των ερασιτεχνών-μεταναστών και των επαγγελματιών είναι υποδειγματικές. Υπάρχει συγκερασμός του ναίφ -ακατέργαστου στοιχείου με το φρέσκο, μη κουρασμένο Παζολινικό παίξιμο των εφήβων παράλληλα με την ευσυνείδητη προσέγγιση των υπολοίπων. Κατάθεση ψυχής πραγματική από όλους.

Συγχαρητήρια και πάλι στο σκηνοθέτη γιατί με την ταινία του αυτή κατορθώνει επάξια να σταθεί δίπλα από τα μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου σινεμά και καταξιώνει τον ελληνικό κινηματογράφο.